تغییرات اقلیمی ایران طی ۶۱ سال اخیر

اهمیت تغییرات آب و هوایی در ایران ؛ محققان مرکز تحقیقات علوم جوی اقیانوس در دانشگاه شیراز این تغییرات را بررسی کرده اند.

این مطالعه طی یک دوره 58 ساله از سال 1960 تا 2017 (1338 تا 1396) انجام شده و در این مدت ، مقیاس آب باران ، مقیاس رطوبت خاص و بار هوا ارزیابی شده است.

“آب باران”؛ مولکول های آب در ستون هوا قرار دارند اما تبدیل آنها به مایع یا جامد (به شکل باران و برف) به دمای هوا و ناپایداری جو بستگی دارد. وزن کلی بخار آب در ستون عمودی هوا با سطح مقطع واحد بر حسب کیلوگرم بر متر مربع یا میلی متر اندازه گیری می شود.

به وزن بخار آب در هوا واحد وزن در واحد “رطوبت خاص” گفته می شود که در گرم آب در هر کیلوگرم هوا اندازه گیری می شود. رطوبت خاص هرچه تعداد مولکول های بخار آب در هوا بیشتر باشد هرچه دمای هوا بیشتر باشد ، رطوبت ویژه در مرحله اشباع بالاتر است.

باد معیار اندازه گیری حرکت افقی هوا است. واحد اندازه گیری متر و زاویه هوا در ثانیه است. هوای جاری از دریا رطوبت هوا را افزایش می دهد و هوا از خشکی جریان می یابد. آنها می توانند رطوبت هوا را از بین ببرند و خشک تر کنند.

این داده ها ابتدا برای دو دوره 29 ساله (1960 تا 1988 و 1989 تا 2017) و سپس پنج بار متوالی برای یک دوره 10 ساله و یک مورد برای یک دوره هشت ساله مقایسه شد.

براساس نتایج این مطالعه ، مناطق شمال غربی ، غربی و تپه ای مرکزی کشور کمترین میزان بارندگی و بیشترین میزان رطوبت را داشته اند. مطالعات بیش از دو دوره 29 ساله نشان داده است که 29 سال دوم باران باران به ویژه در جنوب غربی ایران به میزان قابل توجهی از رطوبت ، بادهای غربی و جنوبی می کاهد.

بادهای جنوبی و غربی نقش مهمی در جریان هوا در ایران دارند و بنابراین کاهش آنها با کاهش بارندگی و رطوبت ویژه سازگار است.

طی 29 سال دوم ، بیشترین کاهش بارندگی و رطوبت ویژه مربوط به استانهای جنوب غربی بوشهر ، خوزستان ، فر ، کهکیلویه ، بویراحمد ، ایلام و کرمانشاه بوده است.

مقایسه دوره 10 ساله نشان داد که قوی ترین میزان بارش در جنوب غربی و طی دوره 1960 تا 1969 (1348-1348) بوده است. این فاجعه مثبت با گذشت زمان در جنوب غربی کاهش یافته و در سالهای 2000 (2009-2009) این ناسازگاری منفی و کاهش یافته است.

برطبق بررسی ها؛ روند مثبتی در داده های آب باران و رطوبت ویژه از 2010 تا 2017 (2017-2011) مشاهده شده است. با این حال ، هنوز هم به طور قابل توجهی پایین تر از دوره قبل از 1991 است.

براساس این نظرسنجی ، افزایش وزش بادهای غربی و جنوبی با افزایش بارندگی و رطوبت ویژه در مناطق وسیعی از ایران همراه بوده است. در دهه های دیگر نسبت به دهه 1960 ، به ویژه 2000 و 2017 ، سرعت باد در برابر بادهای خشک شرق و شمال کاهش و افزایش می یابد.

در انجام این تحقیق ، سید محمد ظفر نجم السادات ، لیلی عباسی و صدیقه مهربار. محققان گروه مهندسی آب در مرکز تحقیقات علوم جوی اقیانوس در دانشگاه شیراز در آن شرکت کردند.

نتایج این مطالعه در مارس 2011 در ژورنال Water and Soil (علوم و صنایع کشاورزی) در قالب یک مقاله علمی پژوهشی با عنوان “تغییر بارش ، خاصیت رطوبت و تغییر اقلیم در ایران از دیدگاه تغییر اقلیم” منتشر شد.