چاله اصولگرایان – دنیای 77

درست است که برخی تنگ نظری ها، بی کفایتی ها و فاجعه ها این روند را شکل داده است. اما رفتار بخش مؤثری از اصلاح طلبان نیز به روند نزولی سرعت بخشیده است که در اینجا جای بحث ندارد. ایام اصلاحات هرچند نه از نظر فکری و نظری، اما به لحاظ حضور عملکردی در مناصب سیاسی و اجرایی به پایان رسیده است. درست است که برخی تنگ نظری ها، بی کفایتی ها و فاجعه ها این روند را شکل داده است. اما رفتار بخش مؤثری از اصلاح طلبان نیز به روند نزولی سرعت بخشیده است که در اینجا جای بحث ندارد. نتیجه این شد که در انتخابات مجلس 1398 و سپس در انتخابات ریاست جمهوری 1400 اصلاح طلبان به طور کامل از صحنه حذف شدند و تقریباً هیچ اقدام مؤثری از آنها مشاهده نشد.
پس از روی کار آمدن دولت آقای رایس، اصلاح طلبان مدتی سکوت کردند و حتی به تبادل نظر پرداختند. اما خیلی زود متوجه شدند که بازی نخواهند کرد. اصطلاح پرکاربرد «بنیانگذار ثبات» به این معناست که اصولگرایان غیرمتعهد جایی در جهان عرب ندارند، چه رسد به اصلاح طلبان. خوب یا بد، خوشایند یا ناخوشایند، کلیسای اصلاح طلب دیگر در وسط نیست و همه تصمیمات در یک دایره بسته گرفته می شود که اصولگرایان (البته همه آنها) سهمی دارند. اصلاح طلبان در شرایط کنونی به دلیل گناهانی که در گذشته بر آنها تحمیل شده است (از قبیل ارتداد، غرب زدگی، بی دینی، تحقیر ارزش ها و…) نمی توانند در میانه میدان باشند. حتی اگر از دولت سیزدهم انتقاد کنند به دلیل سند مذکور محکوم هستند و حق حرف زدن ندارند.

***
پاسولیست ها اکنون یک نیروی بلامنازع هستند و این می تواند پاشنه آشیل آنها باشد.

تا حالا رقیبی بود که همه کاسه ها و کاسه های سرش را خراب می کرد و حتی او را به خاطر کج بودن زمین سرزنش می کرد. اما بعدش چی؟ وقتی تاریخ انقضا تمام می شود، «بنیان گذاران ثبات» چه می کنند؟ دشمن خارجی که نفوذش به دلیل حاکمیت یکنواختش بسیار ضعیف است و نمی توان بر خطاهایش فائق آمد. بنابراین کار سختی خواهد بود و به ناچار جریان رادیکال باید دشمن خیالی را درنوردد و فقط به صورت تاکتیکی به او شلیک کند. چند بار می توان این تمرینات را برگزار کرد و برای پیروزی کف زد؟

****
من معتقدم ما اصولگرایان به این وضعیت فکر نکرده ایم، راه حلی پیدا کنیم. از سوی دیگر، رادیکالیسم هیچ فایده‌ای ندارد، مگر اینکه بهانه‌ای برای انجام آن باشد. اینجاست که به طور ناگهانی و کاملا غیرمنتظره شاهد هجوم برخی رسانه های سیاست گذار به سمت دولت هستیم. بهانه ای که بخواهید وجود دارد و چه بهانه ای بهتر از تورم و افزایش قیمت کالا و خودرو؟ تصور نکنید که این انتقادات از قبل برنامه ریزی شده و در طول یک پروژه یا فرآیند است. با شناختی که از حال رادیکال دارم، اصلاً اینطور نیست. فرض این است که مثل همیشه باید کسی را مقصر دانست و به جنایتکار حمله کرد، زیرا او به حکومت نزدیکتر نیست. با شیب ملایمی ادامه پیدا می کند و کم کم انتقادها تندتر می شود. دولت و شخص آقای رئیسی مدتی است که در صدد مدیریت و کنترل آن هستند. اما میدان تحت فشار افکار عمومی کوچک خواهد شد. در حالی که دولت می تواند تا حدودی مشکل معیشتی را حل کند، مطالبات دیگری از جریان رادیکال بیرون می آید و دولت را به گوشه می نشیند. اصولگرایان در واقع با تدبیر خودشان نابود خواهند شد.

* چاپ در شرات پاتریکا / 27 فربردین 1401