مین‌های بچه‌خوار در غرب کشور

به گزارش دنیای 77، مجله «شهربهند» در ادامه نوشت: به عنوان مثال چهار نوجوان المیتی که روز 18 دی ماه در یک منطقه تفریحی مجروح و دو تن از آنها بر اثر مین باقی مانده از جنگ و ترکش های آن بریده شدند؛ رخ می دهد. در مناطق مرزی استان های ایلام، خوزستان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی. “آموزش خطر مین” فعالیتی است که در 18 سال گذشته با همکاری مرکز ملی مین زدایی با همکاری کمیته بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر انجام شده است.

حتی مناطق تمیز شده نیز ایمن نیستند

دو سال پیش امیرعلی 8 ساله بر اثر انفجار مین در زمین بازی روستای سوسنگرد جان باخت. هیچکس نمی دانست مین چگونه و از کجا در زمین بازی معمولی بچه های روستا پیدا شده و در یک چشم به هم زدن صدای انفجار آن به گوش می رسد.

یا اینکه چگونه در روزهای اخیر رنگ زندگی در مناطق گردشگری مهران برای همیشه تغییر کرده است. بر اساس اعلام مرکز ملی مین زدایی، در دوران جنگ تحمیلی 16 میلیون مین در مرزهای غرب ایران کار گذاشته شد و هنوز یک درصد از این منطقه پاکسازی نشده است. مناطق تپه ای صعب العبور، تپه های ماسه ای و برخی مناطق، نیزارها و مکان هایی که به راحتی قابل دسترسی نیست.

حسن منصوری نماینده طرح آگاهی از معادن خوزستان گفت: مناطق علامت گذاری شده با کمک نمادهای بین المللی شناسایی شده است. علیرغم پاکسازی بیشتر این منطقه در سال های اخیر، نمی توان با قاطعیت گفت که منطقه ای امن است چرا که جابجایی مین ها و مواد منفجره دلایل زیادی دارد. به عنوان مثال در زمان وقوع سیل، برخی از این معادن ممکن است به مناطقی منتقل شوند که در منطقه معدنی نبوده اند».

یا مین هایی که با گذشت زمان تغییر شکل می دهند، با هوا و باران از زیر خاک به سطح می آیند و به مرور زمان حساس می شوند و ممکن است با ضربه خفیفی منفجر شوند.

فروش به عنوان زباله معدن و ملات

با افزایش جمعیت عشایری در هر منطقه، احتمال برخورد با مهمات منفجر نشده افزایش می یابد. چرای احشام در مناطق تخریب شده، پرسه زدن مردم در مناطق مرزی، عبور از کاروان های سبک و جمع آوری ضایعات فلزی مانند ضایعات در مناطقی که مشکوک به مین هستند، از عوامل مهم افزایش انفجار مین و تلفات هستند.

وی گفت: سال گذشته خانواده هایی که برای جمع آوری زباله در مناطق آسیب دیده مراجعه کرده بودند دچار حادثه شدند. این افراد که برای امرار معاش به سراغ این زباله های خطرناک رفتند، به خیال اینکه سال ها از جنگ گذشته و معادن کار نکرده، آن را بردند و به اندیمکس بردند. یک مین در اندیمشک منفجر شد.

آموزش خطر مین در هلال احمر برای کاهش تلفات این گونه حوادث آغاز شد. از سال 1362 علاوه بر جمعیت روستایی، عشایر و حتی مسافران سبک نیز از این آموزش ها بهره مند شدند. منصوری گفت: این آموزش ها منجر به شناسایی و غیرفعال شدن 3 معدن در غرب کرخه و شوش تنها در خوزستان در سال 2021 شده است.

کسانی که برای بازدید از مرز مهران رفتند

استان ایلام بیشترین میادین مین را در مرز مهران و دهلران در زمان جنگ دارد. «پرستو جنگنه» مربی ای است که بیش از 8 سال است با پروژه مدیریت ریسک مین در مهران همکاری می کند.

وی گفت: در کنار جمعیت روستایی ساکن در این منطقه، گروه های عشایری نیز در منطقه معدنی حضور دارند. هر سال که عشایر وارد منطقه می شوند به سراغ آنها می رویم و در مورد معادن مدارس عشایری با آنها صحبت می کنیم. ما برای بزرگسالان آموزش داریم. جمعیت ها در حال تغییر هستند و مردم ممکن است هنوز با خطرات مین های زمینی ناآشنا باشند.”

یادآور کودکان و خانواده‌هایی است که در سال‌های اخیر قربانی مین‌های زمینی یا بدشکلی شده‌اند و اغلب تجربیات خود را در کلاس درس توصیف می‌کنند.

به گفته جنگنه، تلخ ترین روزهای کارش در این پرونده روزهایی بود که بچه ها با چشمانی اشکبار گریه می کردند: «اگر این چیزها را زودتر می دانستم، دست، چشم یا پا و خانواده مان را گم نمی کردیم. اعضا قربانی نمی شدند.”

در این کلاس ها خبرهای خوبی وجود دارد: «سال گذشته بچه ها در حیاط مدرسه روستایی مین پیدا کردند و به معلمان اطلاع دادند.

او به یاد می آورد که دانش آموزی بعد از کلاس به او گفت: “من هرگز اجازه نمی دهم پدرم برای جمع آوری زباله به منطقه خطرناکی برود.” همین حرف ها و خبرها بود که او و دیگر مربیان را ترغیب کرد تا مسیر پرفراز و نشیب منطقه روستایی و عشایری را هموار کنند و به داد مردم منطقه برسند.

این مربی مین گفت: مین های خنثی به مرور زمان به سطح زمین می آیند آنها بر اثر سیل و رانش زمین و حوادث دیگر آواره شده اند و از مناطقی که هیچ کس انتظارش را نداشت نقل مکان کرده اند.

مانند حوادث اخیر ایلام؛ 4 نوجوان به منطقه توریستی حاشیه رودخانه رفتند و رفت و آمدهای زیادی در آنجا بود. با این حال تصادفی رخ داد و متأسفانه دو نفر از آنها قطع شد.»

10000 مین زمینی در حالی که منتظر کمک بودند آسیب دیدند

با وجود اینکه پس از جنگ بیش از 10000 نفر بر اثر مهمات منفجر نشده کشته یا مجروح شدند، تا سال 1372 هیچ قانونی در کشور برای حمایت از این قربانیان وجود نداشت.

اما در نتیجه تشکیل کمیسیون ویژه در این خصوص و تصویب ماده 2 توسط استانداران، کشته شدگان یا مجروحین انفجار این مین ها به عنوان بزرگ یا شهید شناخته شده و از آن بهره مند خواهند شد. این طرح دارای پشتوانه قانونی است.

این قانون در سال 1990 بر اساس بند 2 قانون فرمانداران به تصویب رسید تا روند کار با این افراد سریعتر و آسانتر شود. با این حال، بسیاری از این قربانیان هنوز نتوانسته اند کمک مورد نیاز خود را دریافت کنند. مثلاً کسانی که بیش از 2 سال است در میدان مین مجروح شده اند و هنوز حمایت نشده اند.

یکی از مواردی که در 30 سال گذشته روند حذف مرزها را کند کرده است، نبود نقشه برداری دقیق از مناطق در حال انقراض است. مین هایی که بیشتر آنها توسط دولت عراق و برخی توسط ایران کار گذاشته شده بود.

البته با گذشت زمان و حرکت احتمالی این مین ها، داشتن نقشه منطقه مین گذاری شده چندان موثر نخواهد بود.

پیام تمام شد