ابوعلی سینا را چرا همه دنیا بیش از ما می شناسند و به او احترام می گذارند؟
ابن سینا از حیث گستردگی و غنای کار خود همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت دانشمندان منصف و برجسته غربی است که شب و روز خود را صرف تحقیق در این معجزه کرده اند. از همه سنین به سوالات علمی و فلسفی امروز پاسخ دهید.
تقریباً در تمام کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در این چند سمینار اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشته ایم نیست.
یکی از دروس اجباری ما در زمینه فلسفه دکارت در اوایل انقلاب و در زمان جنگ تحمیلی بود که در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه ژوس فرانسه تحصیل می کردم. استاد ما دکتر بود. دومینیک لوسر، یکی از دکارت های برجسته در فرانسه، این درس را آموزش داد. در روز اول درس او این سوال را مطرح کرد: چرا دکارت با سایر فیلسوفان فرانسوی قبل و بعد از خود متفاوت است و آیا او واقعاً تافتایی متفاوت است؟ من در پرانتز می گویم که فرانسوی ها همیشه خود را عقل گرا معرفی کرده اند و این عقل گرایی را به گردن دکارت می اندازند.
این سوال سکوت کلاس را پایین می آورد. برخی از دانشجویان پاسخی دادند که مورد قبول استاد قرار نگرفت. بعد خود معلم با جواب عجیبش کلاس را از حالت تعلیق خارج کرد که برای من هم تعجب آور بود. آن روزها مصادف با اولین روز انقلاب و جنگ تحمیلی بود و رسانه های فرانسوی شبانه روز اخبار جنگ و انقلاب ایران را به تفصیل پخش می کردند و به تفصیل به بحث می پرداختند. معلم می گوید: «اگر ریشه عناصر انقلاب ایران را جست‌وجو کنید به تشیع می‌رسید که بر خلاف دیگر مذاهب اسلامی، انقلابی است و همواره با پادشاهان و حاکمان در ستیز بوده و آنها را به رسمیت نشناخته است. ابن سینا. فیلسوف بزرگ ایرانی که غرب قرون وسطی مدیون اوست، او نیز به همین مذهب انقلابی شیعه تعلق دارد و می گوید: «به دلیل درگیری با این مذهب انقلابی، با حاکمان زمان خود به قدرت رسید و از شهر و دیار آواره شد. “
وی ادامه داد: به نظر من دکارت که یکی از خوانندگان آثار فلسفی ابن سینا به زبان لاتین بود، نه تنها در علم و فلسفه، بلکه در شیوه زندگی خود نیز تحت تأثیر مبانی فلسفی سلف ایرانی خود، دکارت قرار گرفت. که من هستم.» تحت تأثیر اثر فلسفی ابن سینا در مورد شخص معلق. علاوه بر این بهره برداری علمی و فلسفی می بینیم که دکارت در زمان حیات خود بی قرار بود و شهر به شهر و دیار به دیار فرار کرد تا خانه ای امن پیدا کند و در سایه او درس بخواند و در این رفتار شما میخکوب خواهید شد. ابن سینا می خواهد از او الگو بگیرد. آ
من در کلاس خیلی خوشحال شدم که استاد اینقدر از ابن سینا تعریف کرد، اما متاسفم که ما ایرانی ها نتوانستیم نمونه کار فرانسوی ها در مورد دکارت را برای ابن سینا ارائه کنیم. همین امر باعث شد که در برنامه های تحقیقاتی آینده ام به فکر نوشتن کتابی درباره ابن سینا با نگاهی جدید باشم.
بعد از فارغ التحصیلی به ایران برگشتم و در حین انجام تحقیقات در دانشگاه صنعتی شریف، در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با دانشمندان اسلامی در ایران تحقیق می کردم. دکتر مهدی گلسانی در این زمان ریاست پژوهشکده را بر عهده داشت و من چندین ویژه نامه درباره خیام و خواجه نصیر منتشر کردم. سپس پروژه ابن سینا را در دست گرفتم و از داخل و خارج ایران مطالبی را درخواست کردم تا اینکه کتاب منتشر شد. علمای بزرگ ابن سینا تاکنون بیشتر به متافیزیک و عرفان ابن سینا پرداخته اند; اگر موضوعات دیگر ابن سینا در غرب مطالعه می شد مانند ریاضیات، نجوم، کیهان شناسی، موسیقی و من دوست دارم با ارائه ترجمه هایی از این گونه آثار به ابن سینای معاصر کشورم برگردم. نویسندگان و مترجمان این کتاب از نویسندگان برجسته و صاحب نظر در حوزه پژوهشی خود هستند. متاسفانه در زمان انتشار این کتاب دکتر ساسان سپنتا نویسنده ایرانی و آقای مائورو جونتا نویسنده فرانسوی درگذشتند. آنها گفتند که نمی توانند انتشار مقاله خود را ببینند.
آقای قاسم فینیانوس، نویسنده سوری مقاله ای در مورد حملات داعش و گروه های تروریستی در سوریه، پست قبلی خود را رها کرده است و من الان از او اطلاعی ندارم. مقاله خوب این کتاب توسط دکتر گلسانی و شاگردش دکتر جمالی درباره رابطه هوشیاری و ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا است. همچنین دو جستار در مورد نجوم ابن سینا یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان فرانسه نوشته ام که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. ما مقالاتی در زمینه منطق منوال از دیدگاه ابن سینا توسط منطق دانان خارجی داریم که توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه شده است و این مقالات نگاهی نو به منطق ابن سینا دارد.
دلیل انتخاب من برای نوشتن کتابی درباره ابن سینا نه تنها دانش ابن سینا بلکه نقشی بود که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی ایفا کرد. او به تنهایی الگوی تمدن است، هر چه نگاه کنی! به عنوان مثال، اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان شرق و غرب را مطالعه کنید، متوجه می شوید که برای پیشبرد اهداف علمی، گاهی مجبور بوده اند از برخی خواسته های قلبی خود صرف نظر کرده و از دستورات پادشاهان اطاعت کنند. حاکمان بسیاری از ما هستند که نیازی به ذکر نام خود نمی بینیم. کسانی که فقط علم داشتند و به دلیل اعتیاد به زندگی مادی و مال دنیا از اخلاق و دین بی بهره بودند، علم خود را در خدمت دشمنان بشریت قرار دادند.
یکی دیگر از ویژگی های ابن سینا این بود که علوم روزگار او را احاطه کرده بود. امروزه به دلیل گسترش علم و پیدایش دانش جدید، عده ای بر این باورند که بر خلاف گذشته، تنها در یک علم باید تخصص داشت و زندگی بشر برای پژوهشگران معاصر کافی نیست تا علوم مختلف را مطالعه کنند. اما آنها همچنین اغلب قادر به نوآوری و کشف همان زمینه تخصصی نیستند. من با برخی از این اساتید در دانشگاه صنعتی شریف و سایر دانشگاه ها آشنا شده ام و متوجه شده ام که آنها نه تنها از مبانی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست کشور خود بی اطلاع هستند. از نظر مهارتی نیز از ابتکار عمل محروم هستند. مثلا من یک استاد ریاضی را می شناسم که جبری است اما وارد بحث های هندسی نمی شود و بالعکس اگر ابن سینا را مطالعه کنید از دیدن اطرافش در علوم مختلف متعجب می شوید!
دانشگاه صنعتی شریف و استاد فلسفه در دانشگاه. ما ایرانی ها آن طور که باید و شاید بزرگان علمی و فلسفی خود را به طور عام و ابن سینا را به طور خاص نمی شناسیم و همین عدم شناخت باعث شده تا نتوانیم محصولات ارزشمند خود را به بازار جهانی عرضه کنیم. از طرفی غربی ها در این زمینه از ما پیشی گرفته اند. ابن سینا از حیث گستردگی و غنای کار خود همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت دانشمندان منصف و برجسته غربی است که شب و روز خود را صرف تحقیق در این معجزه کرده اند. از همه سنین به سوالات علمی و فلسفی امروز پاسخ دهید. تقریباً در تمام کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در این چند سمینار اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشته ایم نیست. انگیزه اصلی من از تالیف این کتاب این است که برخی از این مقالات ترجمه و منتشر شده اند و شما با بررسی مقالات این کتاب با من موافق خواهید بود.
23302